Wewnątrzgatunkowa zmienność fenotypu na przykładzie Agalychnis callidryas

Wstęp:

Fenotyp to zespół dostrzegalnych cech organizmu (wygląd i właściwości), powstałych jako wynik oddziaływania warunków środowiska na właściwości dziedziczne (genotyp) organizmu ¹.

Rodzaje pasów na bocznej stronie tułowia A. callidryas:

Wyróżniamy siedem grup pionowych pasów na bocznej stronie tułowia A. callidryas:  A, AB, B, BC, C, AC, ABC (Savage & Heyer 1967; Robertson & Robertson 2008).

• Wzór A: wszystkie pionowe pasy łączą się z górną poziomą linią na bocznej stronie tułowia.
• Wzór B: poszczególne pionowe pasy połączone są z odcinkami poziomej linii bocznej (fragmentacja tego odcinka), kształtem przypominają literę  „T”.
• Wzór C: występują tylko pionowe paski, brak wybarwienia poziomej linii górnej.
• Wzór AB, BC, AC oraz ABC: kombinacje 3 podstawowych grup wzorów, np.  we wzorze AB część pasów pionowych połączona jest z dłuższym odcinkiem linii poziomej, natomiast pozostałe pionowe pasy łączą się z fragmentami tej linii, tworząc wzory na kształt litery „T”.

Graficzne ukazanie poszczególnych wzorów:

WZÓR "A"

WZÓR "AB"

WZÓR "ABC"

Rozmieszczenie poszczególnych wzorców na obszarze Cordillera de Talamanca, Karaibów,  Kostaryki oraz Panamy:

Pobrano próbki z 21 populacji Agalychnis callidryas, z obszaru Cordillera de Talamanca, Karaibów, Kostaryki oraz Panamy. Częstotliwość występowania wzoru typu C oznaczona jest szarym kolorem słupka na histogramie, aby wyróżnić fenotypową odmienność osobników z obszaru północno-zachodniej, południowo-zachodniej Cordillera de Talamanca oraz części Panamy. Numery na lewym brzegu histogramu oznaczają częstotliwość występowania danego wzorca w ogólnej liczbie osobników.

Kolor ciemnoszary na mapie oznacza tereny > 1300 m n.p.m. , jasnoszary 300-1299 m n.p.m., natomiast biały obszary od 0-300 m n.p.m.  Zaznaczona także pięć biogeograficznych barier A – E, które potencjalnie izolują rozprzestrzeniania populacji w różnych regionach.

Zmienność w ubarwieniu kończyn i pachwin:

Cechami charakterystycznymi, a zarazem niezmiennymi dla Chwytnicy czerwonnokiej są czerwone oczy, pomarańczowe przylgi oraz zielony grzbiet. W wyniku wielu obserwacji dostrzeżono różnice w ubarwieniu nóg oraz pachwin wśród wielu populacji tego gatunku. Zmienne ubarwienie dotyczy takich kolorów jak czerwono-pomarańczowy, żółty, niebieski, czy fioletowy.

Zbadano ubarwienie nóg oraz pachwin u 14-26 osobników z danej populacji. Dominujące kolor były charakterystyczne dla danego regionu. Osobniki z niektórych regionów posiadają monochromatyczne ubarwienie ( jednokolorowe) np. niebieskie, gdy inna populacja odznacza się dwoma dominującymi barwami np. niebieska i pomarańczowa. Wśród niektórych populacji występuje kontinuum barw np. czerwona, niebieska oraz domieszka zieleni.

Barwa określana była wyłącznie na podstawie kolorów, które głównie przyczyniają się do zabarwienia nóg i pachwin. Jeśli rozkład kolorów wynosi: 33,5% czerwony, 31,5 % niebieski oraz 35 % żółty, to barwę nóg określa się czerwono-żółtą (pomarańczową) z niskim nasyceniem ( barwa niebieska uzupełnia pomarańczową). U innego osobnika fenotyp może być bardzo podobny gdyż rozkład barw wynosi 34 % czerwona, 35 % niebieska oraz 31 % żółta. W tym przypadku kolor określa się jako czerwono-niebieski ( fioletowy). Tak więc niewielkie zmian w rozkładzie jednego z 3 kolorów, znacznie wpływają na określenie barwy, w przypadku kolorów o niskim nasyceniu.

Największą rozbieżność w ubarwieniu widoczna jest pomiędzy populacją Pacyfiku (kolor pomarańczowy), a Karaibów (kolor niebieski). Populacje Pacyfiku miały kończyny  głównie  koloru pomarańczowego, lecz kilka osobników  z regionu południowo-zachodniej CR wykazywała ubarwienie z dodatkiem koloru  niebieskiego i zielonego. Natomiast ubarwienie nóg i pachwin w regionach Karaibów odznaczało się dominacją kolorów niebieskiego i fioletowego (północno-wschodnia CR), pojedyncze osobniki wykazywały barwę  niebiesko-pomarańczową. Średnia proporcja zabarwienia noga w populacjach z obszaru południowo-wschodniej CR / PA wyniosła około 65% koloru pomarańczowego i 35% niebieskiego. Populacja z centralnej części Panamy wykazywała dominację barwy pomarańczowej ( średnio 90% koloru pomarańczowego i 10 % niebieskiego).

Typowe pomarańczowe ubarwienie kończyn i pachwin populacji z nad Pacyfiku:

Foto: Juan G. Abarca A.

Niebieskie zabarwienie kończyn i pachwin populacji z nad Morza Karaibskiego:

Graficzne ukazanie zmienności ubarwieni kończyn i pachwin u poszczególnych populacji Agalychnis callidrias:

Histogramy ukazują zmienność w ubarwieniu kończyn i pachwin u populacji z nad Pacyfiku i Karaibów. Ewidentna dominacja barwy pomarańczowej i czerwonej po stronie Pacyfiku, natomiast niebieskiej i fioletowej po stronie Karaibów.

Legenda:

CR – Cordillera de Talamanca

PA – Panama

Northwestern – północny-zachód

Northeastern – północny-wschód

Southwestern – południowy-zachód

Southeastern – południowy-wschód

Lse , sra, til, man, chi, sfe, val, cop, gam, cab, car, ban, uvi, sie, cam, pav – region występowania poszczególnych populacji

Leg – noga

Flank – pachwina

Autor: Konrad Pałka

Piśmiennictwo:

1. J . M. ROBERTSON, M. C. DURYEA, KELLY R. ZAMUDIO “Discordant patterns of evolutionary differentiation in two Neotropical treefrogs”
2. Jeanne M. Robertson and Kelly R. Zamudio “Genetic Diversification, Vicariance, and Selection in a Polytypic Frog”
3. ¹ Władysław Kopaliński  “Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych”