Ambystoma mexicanum - Aksolotl meksykański

Nazwa łacińska: Ambystoma mexicanum
Nazwa polska: Aksolotl meksykański
Status prawny: Cites, Załącznik II
Aktywność: nocna
Temperatura: 16-18°C
Wielkość zbiornika dla pojedynczego osobnika: zbiornik 40l
Żywienie: podajemy pokarm zwierzęcy
Suplementacja: nie dotyczy
Naświetlanie UVB: nie dotyczy
Poziom trudności: średni

Neotenia:
Neotenia- jest to zjawisko występujące u płazów polegające na pozostawaniu zwierzęcia w stadium larwalnym oraz możliwości osiągania przez nie dojrzałości płciowej i rozmnażania się bez przeobrażenia w formę dorosłą.

W warunkach sztucznych można przeprowadzić larwę w postać dorosłą poprzez podanie hormonu tarczycy- tyroksyny jednocześnie stopniowo spłycając zbiornik. Inne czynniki (wzrost temperatury, zmiana pokarmu, spadek poziomu wody) także mogą spowodować metamorfozę, ale ich wpływ nie jest tak silny jak hormonów. Kuracja hormonalna prowadzi do zaniku skrzeli i do przejścia na wodno lądowy tryb życia. Przeobrażenia aksolotla w postać dojrzałą jako pierwsza dokonała w 1917 roku polska uczona Laura Kaufman przy zastosowaniu tyroksyny.

Zagrożenia dla gatunku
Ze względu na rozwój miasta Meksyku populacja aksolotli jest poważnie zagrożona.
Dodatkowym czynnikiem wpływającym na liczebność tych zwierząt jest miejscowa ludność, uważająca mięso aksolotla za przysmak.

Występowanie
Niegdyś aksolotle żyły w dwóch meksykańskich jeziorach - Xochimilco i Chalco, Wymienione obszary wodne znajdowały się na wysokości 2300 m.n.p.m. Środowisko życia tych płazów znacznie się zmniejszyło z chwilą wyschnięcia jeziora Chalco.

Biotop
Aksolotle zamieszkują płytką strefę jeziora oraz przylegające do niego kanały, zazwyczaj przebywa na głębokości do 1 m, ukryty wśród konarów, roślinności i głazów.

Wygląd
Dorasta do 30 cm długości. Ciało jest masywne, zwarte z szeroką, przysadzistą głową. Oczy są małe, pozbawione powiek. Po obu stronach głowy znajdują się pierzaste skrzela zewnętrzne, którymi płaz często porusza. Po bokach tułowia widocznych jest 16-18 wcięć żebrowych, a od karku, aż po koniec ogona ciągnie się niewielki grzebień skórny. Ogon jest długi, bocznie spłaszczony, kończyny krótkie o delikatnych palcach.

Odmiany barwne
Naturalne umaszczenie aksolotli jest oliwkowe, szaro popielate po różne odcienie brązu. Odznacza się ono licznymi plamkami. W hodowlach, w celu wyeksponowania skrzeli wprowadzono wiele odmian barwnych.

Chromatofory są to barwniki w komórkach, które warunkują barwę aksolotli. Zaliczamy do nich:

* melanofory - zawierają eumelaninę - barwnik brązowo-czarny
* ksantofory - zawierają karotenoidy o zabarwieniu pomarańczowo - żółtym
* irydofory - zawierają krystaliczną purynę odpowiedzialną za lśniące plamy

Odmiany aksolotli
Dzięki licznym kombinacjom tych barwników, możemy wyróżnić 7 typów aksolotli:

a) typ dziki - mówimy tu o pełnej ekspresji trzech chromatoforów.
Jest to najczęściej spotykana odmiana w Polsce, są to ciemne aksolotle zazwyczaj w odcieniu ciemnego brązu z czarnymi, żółtawymi i błyszczącymi plamami.

b) typ melanotyczny - jest to ciemny, prawie czarny aksolotl, bez lśniących plamek, oczy są koloru czarnego.

c) typ leucystyczny - to druga z najpopularniejszych odmian spotykanych w Polsce, ciało jest lekko różowawe, oczy ciemne. Na głowie i grzbiecie często występują drobne, ciemne plamki - nie jest to albinos.

d) typ złoty albinos - jest to jasny aksolotl o charakterystycznym żółtawo - złotym zabarwieniu uwarunkowanym brakiem melanoforów. Oczy są koloru różowego.

e) typ aksantyczny - poprzez brak melano, irydo i kasantoforów jest prawie biały, jednak na skutek gromadzenia się ryboflawiny z diety z wiekiem staje się żółty.

f) typ biały albinos - ciało jest koloru różowawego, oczy różowe, poprzez obecność irydoforów na głowie występują drobne, lśniące plamki.

g) typ melanoidalny albinos - jest różowy i ma różowe oczy, od białego albinosa można go odróżnić przez obecność na głowie żółtawych ksantoforów, a brak lśniących irydoforów.

Aktywność:
Aksolotle prowadzą stateczny tryb życia - prawie nie poruszają się w wodzie. Bardziej aktywne stają się nocą lub w przyciemnionym zbiorniku. Ich aktywność wzmaga się, kiedy są głodne.

Zbiornik:
Aksolotle prowadzą wodny tryb życia. Wielkość akwarium uzależniona jest od liczby i wielkości zamieszkujących je osobników. Dla dwóch młodych aksolotli minimalne wymiary zbiornika to 80x40x40 cm. Woda powinna mieć głębokość 30 cm. Na dnie umieszczamy warstwę gruboziarnistego żwiru lub kamieni ( należy dopasować wielkość tak by uniemożliwić przypadkowe połknięcie ). Akwarium należy obsadzić roślinami w których zwierz eta będą mogły się ukrywać. Wybierajmy rośliny o dużych, mocnych liściach inne zostaną szybko zniszczone przez mieszkańców. Aksolotle można również hodować bez użycia podłoża w akwarium, co znacznie ułatwi sprzątanie, ale obniży walory estetyczne.

Woda - aksolotle trzymamy w wodzie twardej, miękka powoduje anemię. Zwierzęta stają się blade a ich skrzela okresowo tracą barwę. Wodę wodociągową należy odstawić na 24h w otwartym zbiorniku tak, aby chlor mógł się utlenić. Zalecane jest trzymanie
aksolotli w roztworze Holfertera, ma on parametry i skład chemiczny najbardziej zbliżony do tego jakie panuje w środowisku naturalnym. Zapobiega chorobom grzybiczym,a w szczególności pleśniawce, chroni skórę, wspomaga trawienie i opóźnia procesy gnilne w akwarium. Woda powinna być filtrowana, w tym celu należy dopasować wydajność filtra do objętości zbiornika. Aksolotle żyją w wodach spokojnych, dlatego też należy zaoszczędzić im stresu związanego z szybką filtracją.

Temperatura:
Aksolotle najlepiej czują się w temperaturze 16-18°C, kiedy temperatura wody osiągnie 24 °C należy natychmiast dążyć do jej obniżenia. Możemy to robić za pomocą chłodziarki akwarystycznej lub domowymi sposobami zwiększa takimi jak wrzucanie do akwarium kostek lodu, umieszczanie w nim zamrożonych butelek z wodą, lub montowanie wentylatorów. W zbyt ciepłej wodzie zwiększa się ryzyko zachorowania na
grzybicę i choroby bakteryjne, oraz spada stężenie tlenu.

Oświetlenie:
Nie powinno być zbyt jaskrawe, ponieważ płazy stają się niespokojne w jasnym świetle. Dobrze by było gdyby oświetlona była tylko część akwarium, a pozostała część była
zaciemniona.

Żywienie:
Aksolotle są mięsożerne, więc karmimy je pokarmem zwierzęcym. Ambystomy mają proste zęby przeznaczone do chwytania,a nie do gryzienia czy żucia. W rezultacie ich zdobycze są połykane w całości toteż ich wielkość musi być dostosowana do wielkości paszczy. Pokarm może być martwy lub żywy - ten drugi jest dużym bodźcem na który zwierzę będzie reagowało. W skład diety wchodzą ryby, owady (świerszcze, karaczany), dżdżownice, mrożone pokarmy takie jak ochotka, rurecznik, artemia.

Rozróżnianie płci:
Samce mają nabrzmiałą kloakę, są nieznacznie większe od samic, ich płetwa ogonowa jest dłuższa.

Rozmnażanie:
Rozmnażanie prowokowane jest wcześniejszym zimowaniem. Po podwyższeniu temperatury, dobrze odżywione osobniki przystępują do godów.W czasie widowiskowego tańca godowego samiec składa spermatofor, który samica pobiera wargami kloakalnymi, dochodzi do zapłodnienia wewnętrznego. Kilka dni później samica składa galaretowaty skrzek, który w kłębach jest przyklejany do roślin wodnych. Zazwyczaj jedna samica składa 600-800 jaj w ciągu kilku dni. Młode, niespełna 1 centymetrowe larwy pojawiają się 2-3 tygodnie później w temperaturze 15-20 °C, larwy wychowujemy w wodzie o głębokości 5cm, dojrzałość płciową osiągają po 1-2 latach.

Zimowanie:
Obniżając temperaturę wody do 5-10 °C przez dodanie lodu lub dolanie zimnej wody, naśladujemy zbliżanie się zimy i topnienie lodu wiosną w warunkach naturalnych.

Bibliografia:
Opracowała doris na podstawie własnego doświadczenia oraz:
E.Bruins Encyklopedia terrarystyki
http://www.axolotl.org/
https://www.terrarium.com.pl
ambystoma.org